Türklerin ilk baş iki budunu vardı: Batı'da yaşayan Oğurlar, Doğu'da yaşayan Uygurlar. Aslında Doğu'da yaşayanlar Uygur değil, başka, büyük bir budundu. Bu yazıda onlara "Eski-boy" diyeceğim. Oğur kökenli budun de (ve) ülkeler şunlardır: Bulgarların Türk ataları olan Bolkarlar, Çuvaşlar, Avarlar. Eski-boydan ise temel Türk budunları olan Uygurlar ile Kıpçaklar çıkmıştır. Ayrıca Sibirler de bunlar arasındadır. Kıpçak, "sarışın, gök (mavi) gözlü" demektir. Uygur ise "uygar" demektir.
Kıpçakların on bir boyu vardır.
Toksoba: Dokuz oba demektir. Tatarların atalarıdır.
Yetioba: Yedi oba demektir.
Burçoğlı: Burç oğlu demektir.
Elbarlı: Kurt bölgeli demektir. Kıpçakların yönetici boyudur.
Kangaroğlı: Kongur oğlu demektir. Oğuz-Peçenek olup Kıpçaklaşmışlardır.
Ulaşoğlı: Ulaş oğlu demektir. Avrupa Hunlarının atalarıdır.
Durutlar: Adları dört'ten gelir, dört oba demektir.
Kulaboğlı: Kulab oğlu demektir.
Çortan: Turna balığı demektir.
Karabirkli: Kara börklü demektir. Oğuz-Peçenek olup kıpçaklaşmışlardır.
Kotan/Kutan: Kumanların atalarıdır.
Kıpçak köklü budunlarla ülkeler şunlardır: Hunlar, Kumanlar, İl-denizliler, Memlükler, Basarablar (Eflak-Boğdan prensliği, Osmanlı'da özerk bölge olup yerli Kıpçaklarca yönetilirdi), Kırım hanlığı (Osmanlı'da özerk bölge olup yerli Kıpçaklar olan Tatarlarca yönetilirdi), Kazaklar, Kırgızlar, Balkarlar, Başkurtlar, Nogaylar, Hakaslar, Karaçaylar, Karakalpaklar (Karabirklilerin torunları).
Uygurlar; ilk baş yerleşik yaşama geçen Uygurlar, yerleşik yaşama geçmeyi istemeyen Oğuzlar, bütün bu yaygaradan uzakta yaşayan neredeyse Türklerin Eskimoları diyebileceğimiz Sibirler, kökeni belli olmayan Halaçlar'dır.
Uygurların on boyu vardır; bunlar:
Yağlakar, Uturkar, Kürebir, Bakasıkır, Ebirçeg, Kasarlar (Hazar Türklerinin ataları), Uğuz (Oğuzların ataları), Yağmurkar, Eymür (Eymür ayrıca bir Oğuz boyunun da adıdır).
Uygur kökenli budunlarla ülkeler şunlardır: Türgişler, Oğuzlar, Karluklar, Karahanlılar, Yugurlar (Sarı Uygurlar), Kara Hocalar.
Oğuz; "Oklar, oğlar, büyük boylar" demektir. Oğuz Han ise "Boyların, budunların hanı" anlamına gelir. Oğuzların 12 üçok, 12 bozok olarak 24 boyu vardır.
Bozoklar:
Kayı: Adları Kayığ'dan gelir. Kayığ, "güçlü, gücü yeten" demektir. Oğuzların yönetici boyudur. Damgaları iki ok, bir yaydan oluşup Kayı olmayan Oğuzlarca yöneticilik damgası olarak kullanılmıştır. Gün Han oğlu Kayığ Han'ın soyundan gelirler.
Bayat: Bayat; zengin, ülkeli, varlıklı anlamındadır. Gün Han oğlu Bayat Han'ın soyundan gelirler.
Alkarevli: Ak çadırlı demektir. Gün Han'ın torunudurlar.
Karabölük: Kara çadırlı demektir. Gün Han'ın torunudurlar.
Yazır: Yazgır'dan gelir. Yazgır, yurdu, ili, evi geniş demektir. Ay Han oğlu Yazgır Han'ın soyudur.
Döğer: Tüger'den gelir. Ay Han oğlu Tüger Han'ın soyudur.
Dodurga: Tutırka'dan gelir. Tutırka, ülke alan, yurt tutan demektir. Ay Han oğlu Tutırka Han'ın soyudur.
Yaparlı: Misk kokulu demektir. Ay Han oğlu Yaparlı Han'ın soyundan gelir.
Avşar/Afşar: Yıldız Han oğlu Afşar Han'ın soyundan gelir. Yıldız Han'ın soyunun yönetici boyudur.
Kızık: "Yasakta çok ciddi, kuralcı" demektir. Yıldız Han oğlu Kızık Han'ın soyundan gelir.
Beydili/Beğdili: Bektili'den gelir. Yıldız Han'ın soyundandır.
Karkın: "Taşkın, doyurucu" demektir. Yıldız Han oğlu Karkın Han'ın soyundan gelir.
Üçoklar:
Bayındır: Bayundur'dan gelir. Gök Han oğlu Bayundur Han'ın soyudur.
Peçenek: Gök Han oğlu Peçenek Han'ın soyudur.
Çavuldur/Çuvaldar: "Ünlü" demektir. Gök Han oğlu Çuvaldar Han'ın soyundan gelir.
Çepni: "Yiğit, baş kaldıran, savaşçı" anlamlarındadır. Gök Han oğlu Çepni Han'ın soyudur.
Salur: "Salgur"dan gelir. Salgur, "Kılıç sallayan" demektir. Dağ Han oğlu Salgur Han'ın soyundan gelir.
Eymür: İyi durumda, varlıklı demektir. Dağ Han oğlu Eymür Han'ın soyudur.
Ulayundluğ/Alayuntlu: "Ala atlı" demektir. Dağ Han'ın soyundandır.
Yüreğir/Üreğir: Dağ Han'ın soyundandır.
İğdir: İyilik, ululuk, bahadırlık (kahramanlık) demektir. Deniz Han oğlu İğdir Han'ın soyundan gelir. Iğdır'ın adı da bunlardan gelmedir.
Büğdüz: Deniz Han'ın soyundandır.
Yıva: "En iyi" demektir. Deniz Han oğlu Yıva Han'ın soyudur.
Kınık: Deniz Han'ın soyundandır. Üçoklar'daki yönetim yetkisi bunlardadır. (Üçoklar, yönetimde Bozoklar'ın altındadır)
Oğuz kökenli budunlarla ülkeler şunlardır: Göktürkler, Selçuklular, Osmanlılar, Safeviler, Afşar hanedanı, Kaçar hanedanı, Kıbrıs Türkleri, Azerbaycan Türkleri, Gagavuzlar, Türkmenler, Yörükler, tahtacılar, Manavlar, Aleviler, Kaşkaylar, Salarlar.
Tüm Oğuz damgalarını gösteren şunu da koyuyorum (Orhun yazımında bazılarını yanlış, daha doğrusu günümüz söylenişiyle yazmışlar; onları düzeltmedim, olduğu gibi bıraktım):
Özbeklerin kökeni Türkleşmiş Moğollar olup dilleri Oğuzca-Kıpçakça karışık bir dilden temellenmiştir.
Kıpçakların on bir boyu vardır.
Toksoba: Dokuz oba demektir. Tatarların atalarıdır.
Yetioba: Yedi oba demektir.
Burçoğlı: Burç oğlu demektir.
Elbarlı: Kurt bölgeli demektir. Kıpçakların yönetici boyudur.
Kangaroğlı: Kongur oğlu demektir. Oğuz-Peçenek olup Kıpçaklaşmışlardır.
Ulaşoğlı: Ulaş oğlu demektir. Avrupa Hunlarının atalarıdır.
Durutlar: Adları dört'ten gelir, dört oba demektir.
Kulaboğlı: Kulab oğlu demektir.
Çortan: Turna balığı demektir.
Karabirkli: Kara börklü demektir. Oğuz-Peçenek olup kıpçaklaşmışlardır.
Kotan/Kutan: Kumanların atalarıdır.
Kıpçak köklü budunlarla ülkeler şunlardır: Hunlar, Kumanlar, İl-denizliler, Memlükler, Basarablar (Eflak-Boğdan prensliği, Osmanlı'da özerk bölge olup yerli Kıpçaklarca yönetilirdi), Kırım hanlığı (Osmanlı'da özerk bölge olup yerli Kıpçaklar olan Tatarlarca yönetilirdi), Kazaklar, Kırgızlar, Balkarlar, Başkurtlar, Nogaylar, Hakaslar, Karaçaylar, Karakalpaklar (Karabirklilerin torunları).
Uygurlar; ilk baş yerleşik yaşama geçen Uygurlar, yerleşik yaşama geçmeyi istemeyen Oğuzlar, bütün bu yaygaradan uzakta yaşayan neredeyse Türklerin Eskimoları diyebileceğimiz Sibirler, kökeni belli olmayan Halaçlar'dır.
Uygurların on boyu vardır; bunlar:
Yağlakar, Uturkar, Kürebir, Bakasıkır, Ebirçeg, Kasarlar (Hazar Türklerinin ataları), Uğuz (Oğuzların ataları), Yağmurkar, Eymür (Eymür ayrıca bir Oğuz boyunun da adıdır).
Uygur kökenli budunlarla ülkeler şunlardır: Türgişler, Oğuzlar, Karluklar, Karahanlılar, Yugurlar (Sarı Uygurlar), Kara Hocalar.
Oğuz; "Oklar, oğlar, büyük boylar" demektir. Oğuz Han ise "Boyların, budunların hanı" anlamına gelir. Oğuzların 12 üçok, 12 bozok olarak 24 boyu vardır.
Bozoklar:
Kayı: Adları Kayığ'dan gelir. Kayığ, "güçlü, gücü yeten" demektir. Oğuzların yönetici boyudur. Damgaları iki ok, bir yaydan oluşup Kayı olmayan Oğuzlarca yöneticilik damgası olarak kullanılmıştır. Gün Han oğlu Kayığ Han'ın soyundan gelirler.
Bayat: Bayat; zengin, ülkeli, varlıklı anlamındadır. Gün Han oğlu Bayat Han'ın soyundan gelirler.
Alkarevli: Ak çadırlı demektir. Gün Han'ın torunudurlar.
Karabölük: Kara çadırlı demektir. Gün Han'ın torunudurlar.
Yazır: Yazgır'dan gelir. Yazgır, yurdu, ili, evi geniş demektir. Ay Han oğlu Yazgır Han'ın soyudur.
Döğer: Tüger'den gelir. Ay Han oğlu Tüger Han'ın soyudur.
Dodurga: Tutırka'dan gelir. Tutırka, ülke alan, yurt tutan demektir. Ay Han oğlu Tutırka Han'ın soyudur.
Yaparlı: Misk kokulu demektir. Ay Han oğlu Yaparlı Han'ın soyundan gelir.
Avşar/Afşar: Yıldız Han oğlu Afşar Han'ın soyundan gelir. Yıldız Han'ın soyunun yönetici boyudur.
Kızık: "Yasakta çok ciddi, kuralcı" demektir. Yıldız Han oğlu Kızık Han'ın soyundan gelir.
Beydili/Beğdili: Bektili'den gelir. Yıldız Han'ın soyundandır.
Karkın: "Taşkın, doyurucu" demektir. Yıldız Han oğlu Karkın Han'ın soyundan gelir.
Üçoklar:
Bayındır: Bayundur'dan gelir. Gök Han oğlu Bayundur Han'ın soyudur.
Peçenek: Gök Han oğlu Peçenek Han'ın soyudur.
Çavuldur/Çuvaldar: "Ünlü" demektir. Gök Han oğlu Çuvaldar Han'ın soyundan gelir.
Çepni: "Yiğit, baş kaldıran, savaşçı" anlamlarındadır. Gök Han oğlu Çepni Han'ın soyudur.
Salur: "Salgur"dan gelir. Salgur, "Kılıç sallayan" demektir. Dağ Han oğlu Salgur Han'ın soyundan gelir.
Eymür: İyi durumda, varlıklı demektir. Dağ Han oğlu Eymür Han'ın soyudur.
Ulayundluğ/Alayuntlu: "Ala atlı" demektir. Dağ Han'ın soyundandır.
Yüreğir/Üreğir: Dağ Han'ın soyundandır.
İğdir: İyilik, ululuk, bahadırlık (kahramanlık) demektir. Deniz Han oğlu İğdir Han'ın soyundan gelir. Iğdır'ın adı da bunlardan gelmedir.
Büğdüz: Deniz Han'ın soyundandır.
Yıva: "En iyi" demektir. Deniz Han oğlu Yıva Han'ın soyudur.
Kınık: Deniz Han'ın soyundandır. Üçoklar'daki yönetim yetkisi bunlardadır. (Üçoklar, yönetimde Bozoklar'ın altındadır)
Oğuz kökenli budunlarla ülkeler şunlardır: Göktürkler, Selçuklular, Osmanlılar, Safeviler, Afşar hanedanı, Kaçar hanedanı, Kıbrıs Türkleri, Azerbaycan Türkleri, Gagavuzlar, Türkmenler, Yörükler, tahtacılar, Manavlar, Aleviler, Kaşkaylar, Salarlar.
Tüm Oğuz damgalarını gösteren şunu da koyuyorum (Orhun yazımında bazılarını yanlış, daha doğrusu günümüz söylenişiyle yazmışlar; onları düzeltmedim, olduğu gibi bıraktım):
Özbeklerin kökeni Türkleşmiş Moğollar olup dilleri Oğuzca-Kıpçakça karışık bir dilden temellenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder